İran'la Hürmüz Boğazı gerilimi tırmanıyor

ABD Deniz Kuvvetleri'ne bağlı Beşinci Filo, Hürmüz Boğazı'nda deniz trafiğinin aksamasının önleneceğini açıkladı. İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammet Rıza Rahimi, dün yaptığı açıklamada İran'ın petrol ihracatına yönelik yaptırımların genişletilmesi halinde Hürmüz Boğazı'ndan petrol geçişini engelleyeceğini söylemişti. Hürmüz Boğazı'ndan günde 15 süper tanker geçerken, tankerlerin büyük bölümü Japonya, Güney Kore, Hindistan ve Çin'e petrol taşıyor. İşlemlerin yıl sonu nedeniyle sınırlı gerçekleşmesi, pek çok piyasada işlem yapılmaması ham petrol fiyatlarında gerilemeye yol açtı. Brent petrolü fiyatı yüzde 1.82 düşüşle 107.28 dolara indi.

Japonya ile nükleerde işbirliği anlaşması imzalandı

Türkiye ile Japonya arasında, Türkiye'de yapılacak ikinci nükleer santralın inşası için işbirliği yapılmasını öngören bir mutabakat zaptı imzalandı. Japonya'da temaslarda bulunan Enerji Bakanı Taner Yıldız ve Japonya Ticaret Bakanı Akihiro Ohata, yaptıkları ortak açıklamada, Sinop'ta kurulacak olan santrala ilişkin anlaşmanın üç ay içinde tamamlanmasını hedeflediklerini söylediler. Enerji Bakanı Taner Yıldız, Japonya ile nükleer enerjide maliyetin Rusya ve Güney Kore ile yapılan görüşmeler çerçevesinde gerçekleşeceğini umduğunu söyledi. Türkiye, daha önce ikinci nükleer enerji santrali için Güney Kore ile görüşmüş, sonuç alınamaması ardından Japonya ile temas kurmuştu. Sinop'ta kurulacak dört reaktörlü santralin, kurulu gücünün 5 bin 600 megawatt, yıllık elektrik üretiminin ise 45 milyar kilowatt saat olması bekleniyor. Uzmanlar, Sinop'taki nükleer santral yapım maliyetinin 10 milyar doları bulabileceğini tahmin ediyorlar. Türkiye'nin ilk nükleer santralı ise Rusya tarafından Mersin Akkuyu'da kurulacak. Rusya ile Mayıs ayında yapılan anlaşma çerçevesinde, lisanslama çalışması sürüyor. Santralın 2019 yılında çalışmaya başlaması hedefleniyor. Enerji Bakanlığı, 2023 yılına kadar en az iki bölgede nükleer santralların faaliyete geçmesini planlıyor.

Kore Yarımadası'nda silah sesleri

Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye ait bir adaya top ateşi açması sonucu iki askerin öldüğü ikisi sivil beş kişinin de yaralandığı bildirildi. Teyakkuza geçen Güney Kore, Kuzey Kore'nin ateşine karşılık verdiğini duyurdu. Kuzey Kore'nin topçu saldırısının ardından Güney Kore ordusu, savaş hali dışındaki en yüksek alarm seviyesine geçti. Topçu ateşine karşılık verilirken, F-16 savaş uçaklarının adanın batı kıyısına gönderildiği belirtildi. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi olağanüstü toplantıya çağrılırken, BM Genel Sekreteri Ban Ki Mun, "Saldırı 1953'te sona eren Kore Savaşı'ndan bu yana gerçekleşen en ciddi olaydır" dedi. Beyaz Saray, G.Kore'nin güvenliğini sağlamak konusunda kararlı olduğunu açıklarken, Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov en kısa sürede tarafların silahları bırakması çağrısında bulundu. Piyasalar yaşanan çatışmaya ciddi tepki verirken, İsviçre Frangı, petrol ve ABD Doları yükseldi.

G20 krize karşı yeni öncü gösterge geliştirecek

Gelişmiş ve gelişmekte olan ülke liderlerini bir araya getiren G20 zirvesinde, ekonomik krize karşı yeni öncü göstergeler oluşturulması konusunda görüşbirliğine varıldı. Seul'de düzenlenen G20 zirvesinin sonuç bildirisinde, üye ülkelerin maliye bakanlarının gelecek yıl yapılacak toplantıda ekonomideki dengesizlikleri belirleyecek bir dizi öncü gösterge üzerinde çalışacakları kaydedildi. Büyümedeki istikrarsızlık ve ülkeler arasında makroekonomik alanda görülen dengesizliğin, küresel sorunları aşmak üzere ortak karar verilmesini güçleştirdiği kaydedilen bildiride, "Ortak karar verilememesi durumu daha da içinden çıkılmaz hale getirecektir" denildi. ABD ve Çin'in kurlar konusundaki tartışmasının İrlanda'da artan gerilim nedeniyle gölgelenmesi dikkat çekerken, döviz kurlarının piyasa koşullarında belirlenmesi gerektiğinin altı çizildi. Bildiride, G20 ülkelerinin rekabeti artırmak amacıyla devalüasyonlardan kaçınma konusunda görüşbirliğine vardığı vurgulandı.

Geithner, G20 toplantılarını böldü

Kur savaşlarının ana gündemi oluşturduğu Güney Kore'de yapılan G20 Maliye Bakanları zirvesi, ABD Maliye Bakanı Tim Geithner'in sözleriyle ikiye bölündü. ABD Maliye Bakanı Tim Geithner, mevkidaşlarına gönderdiği mektupla G20 ülkelerinin döviz kurlarını kullanarak ticarette rekabet üstünlüğü sağlama çabasından uzak durması çağrısında bulundu. Geithner, bu çerçevede, ülkelerin cari fazlasının milli hasılaya oranının yüzde 4'le sınırlandırılmasını kaydetti. Geithner, yazdığı mektupta, herhangi bir ülke ismi vermezken; ekonomistler bakanın sözlerinin özellikle para biriminin değerlenmesine engel olan Çin'i hedeflediğine işaret ediyorlar. Çin, G20 toplantısı öncesinde döviz kurunun kısmen değerlenmesine olanak sağlayan düzenlemelerin adımlarını atmış, ancak kurdaki değerlenme yeterli sonucu vermekten uzak kalmıştı. Geithner, cari fazla konusunda Suudi Arabistan ve Rusya gibi bazı petrol ihracatçısı ülkeler konusunda istisna uygulanabileceğini de kaydetti. Gelişmekte olan ülkelerin değeri düşük olan para birimlerinin değerlenmesine izin vermesi gerektiğini ifade eden Geithner, para birimlerinin ülkelerin makro dengelerini yansıtması gerektiğini vurguladı. Geithner'in sözlerini değerlendiren bazı bakanlar, önlemlerin 11 Kasım'da yapılacak G20 liderler zirvesinde gündeme gelmesi muhtemel bir eylem planının parçası olarak değerlendirilebileceğini kaydettiler. Kanada ve Fransa, Geithner'in çıkışına destek verirken, Japonya ve Almanya'dan yetkililer açıklamalara sert tepki verdi. Japonya Maliye Bakanı Noda, rakamsal hedeflerin tutturulmasının güç olduğunu belirtirken, üst düzey bir Alman yetkili ticaret fazlasının Çin ile paralellik taşımadığını kaydetti.

Sarkozy'nin G20 önceliği 'döviz kuru' olacak

Küresel krize kapsamlı önlemler üzerinde çalışan G20 ülkeleri, Kasım ayında Güney Kore'de yapılacak zirve öncesinde ortak zemin arıyor. Daha önce de Almanya Başbakanı Angela Merkel ile birlikte ortak öneriler üzerinde çalışan Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, Paris'te yaptığı konuşmada, G20 öncesinde Fransa'nın önceliklerini açıkladı. Sarkozy, döviz kurundaki aşırı oynaklığın büyümeyi olumsuz etkilediğini belirterek, "Kur hareketlerini değerlendirecek yeni bir yapıya ihtiyaç var. Bu tartışmaları Çin olmadan yapmak saçma" dedi. Sarkozy, benzer şekilde emtia piyasasındaki dalgalanmanın da Fransa tarafından G20 gündemine taşınacağını söyledi. Doların dünyanın rezerv parası olarak ağırlığının daha da azaltılması gerektiğini ifade eden Sarkozy, alternatif para birimlerinin de ciddi rol üstlenmesi gerektiğini kaydetti. Halen küresel rezervlerin yüzde 66'lık bölümü dolar cinsinden tutuluyor. Kasım ayından itibaren G20'nin liderliğini üstlenecek Fransa, gelecek yıl yapılacak g20 ve G8 zirvelerinde başkanlık yapacak. Fransa Cumhurbaşkanı, küresel ekonomik politikalar arasında eşgüdümün kurlardaki aşırı oynaklığın önüne geçilmesinde belirleyici olacağını da vurguladı. Sabit kur sistemine geri dönülmesini savunmadığını vurgulayan Sarkozy, "Küresel parasal sistemin geleceğini 'tabular' olmadan tartışmak durumundayız" dedi.

G. Kore Merkez Bankası faizi %2.25'e yükseltti

Güney Kore Merkez Bankası, kısa vadeli faiz oranlarını krizin başlangıcından bu yana ilk kez artırdı. Merkez bankası bugünkü toplantısında, yüzde 2 seviyesindeki faiz oranını 25 baz puan artırma kararı aldığını açıkladı. Asya'nın dördüncü büyük ekonomisinin faiz artırımı yapması yatırımcılar tarafından bir süredir bekleniyordu. Ekonomistler, Güney Kore'nin yıl sonuna kadar faizde 50 baz puanlık daha artış gerçekleştirebileceğini düşünüyor. Banka güçlü büyüme ve yüksek enflasyon beklediğini de açıkladı.

Asya'dan 274 milyon $'lık yatırım geliyor

Kriz öncesinde her yıl 15 milyar dolarlık doğrudan yatırım çeken Türkiye'ye yabancı ilgisi yeniden canlanıyor. Başbakanlık Yatırım ve Destek Ajansı Başkanı Alparslan Korkmaz, Güney Kore ve Çin'den Türkiye'ye 274 milyon dolarlık yatırım geleceğini söyledi. Korkmaz, Güney Koreli çelik şirketi Posco'nun ilk aşamada 24 milyon dolar, Çin'in üçüncü büyük otomotiv üreticisi DFM'nin ise 250 milyon dolarlık yatırımla Türkiye'de faaliyet göstereceğini kaydetti. Korkmaz'ın verdiği bilgiye göre, Posco Bursa'da kuracağı fabrikayla yılda 170 bin metre yassı çelik üretimi gerçekleştirecek. Dünya genelinde 35 tesisi bulunan Posco'nun yıllık üretim kapasitesi 30 milyon metre düzeyinde bulunuyor. Çin’in üçüncü büyük otomotiv üreticisi DFM ise 250 milyon dolar yatırımla Türkiye'de yıllık 52 bin otomobil üretimi gerçekleştirecek. Şirketin yıllık üretimi ise 1.3 milyon adetle Türkiye'nin toplam araç üretimi olan 1.1 milyonun üzerine bulunuyor.