Tatil etkisi ile sanayi üretimi Kasım'da frene bastı

Büyümenin öncü göstergesi niteliğindeki sanayi üretimi, Kasım ayında yüzde 2.2 geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu'ndan yapılan açıklamaya göre, sanayi üretimi önceki aya göre ise yüzde 8.6 geriledi. Takvim etkisinden arındırılmış endeks ise Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.8, önceki aya göre ise yüzde 0.2'lik artışa işaret etti. Sanayi üretimindeki zayıflamada, bayram tatilleri nedeniyle çalışma günlerinin azalması etkili oldu. Sanayi üretimi en ciddi gerilemeyi yüzde 23.8 ile Şubat ayında yaşamıştı. Sanayi üretimi kriz döneminde sadece Ekim ayında yüzde 6.5 yükselmişti.

Moody's Türkiye'nin kredi notunu BA2'ye yükseltti

Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye'nin ülke kredi notunu BA3'ten BA2'ye yükseltti. Moody's'den yapılan açıklamada, Orta Vadeli Program'la desteklenen çıkış stratejisi ve mali önlemlerin ekonomiye destek olduğu kaydedildi. Açıklamada, gelişmekte olan piyasalara yönelik fon akımlarının hızlandığı kaydedilirken, bu çerçevede Türkiye'ye olan yatırımların artmaya başladığı vurgulandı.

Çin faiz indirdi, Asya borsaları sallandı

Çin Merkez Bankası, beklenmedik bir kararla üç aylık bono faizlerini Ağustos ayından bu yana ilk kez artırarak, likidite üzerindeki kontrolünü güçlendirmiş oldu. Banka dün yaptığı bir açıklamada, kredilerdeki büyümeyi kontrol altında tutacağını duyurmuştu. Her ne kadar analistler bu gelişmenin sistemdeki nakit fazlasının çekilmesi anlamına geldiğini söyleseler de, kaygılanan piyasalar bunu merkez bankasının büyümeyi yavaşlatma ve enflasyonla mücadele yolunda daha etkin önlemler almaya hazırlandığı yolunda yorumladılar. Bu gelişmeye paralel olarak son 11 haftadır para piyasalarında görülen en büyük haftalık net para çekişi yaşandı. Çin'in daha sert bir politika uygulamasına gitmesi olasılığı üzerine düşen Çin borsalarında bazı emtia türleri değer kaybetti. Yatırımcılar, büyümenin yavaşlatılmasıyla Çin ekonomisinin büyümek için ihtiyaç duyduğu çelik, bakır ve diğer emtiaya karşı iştahının azalacağından kaygılanıyorlar.

Otomotiv pazarı vergi indirimiyle büyüdü

Küresel krizden sert şekilde etkilenen otomotiv sektöründe satışları canlandırmak amacıyla 2009 yılında kademeli olarak gerçekleştirilen Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) indiriminin desteğiyle binek ve hafif ticari araç toplam pazarı 2009 yılında bir önceki yıla göre yüzde 12.8 artışla 557,126 adet olarak gerçekleşti. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD) verilerine göre, toplam binek otomobil satışları 2009'da geçen yılın aynı dönemine oranla yüzde 20.8 artarak 369,819 adete ulaştı. Toplam hafif ticari araç satışları ise 2009'da 2008'e oranla yüzde 0.38 azalarak 187,307 adet olarak gerçekleşti. Otomotiv kampanyalarının yıl sonuna doğru hız kazanmasının etkisiyle binek ve hafif ticari araç pazarının 2009 Aralık ayı satışları yüzde 2008 Aralık ayına göre 111.33 artışla, 88,923 adet olurken, binek otomobil satışları yüzde 121 artışla 57,178 adet, hafif ticari araç satışları yüzde 96 artışla 31,745 adet oldu. ODD verilerine göre pazarın toplamında marka bazında Fiat 84,820 adet satış ile ilk sırada yer alırken, Ford 84,725 adet ile ikinci, Renault ise 72,470 adet satış ile üçüncü sırayı aldı. Binek araçta Hyundai 60,645 satış adedi ile birinci olurken, Renault 59,021 adet satış ile ikinci, Ford ise 33,462 adet ile üçüncü sırada yer aldı. Hafif ticari araç segmentinde ise Fiat 55,224 adet satış ile ilk sırada yer alırken, Fiat'ı 51,263 adet satış ile Ford, 16,655 adet satış ile Peugeot izledi.

TT'de ikinci halka arz yaklaştı

Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, Türk Telekom'un ikincil halka arzının zamanlamasının küresel piyasaların durumuna göre 2010 yılı içinde olabileceğini söyledi. Oger Telecom'un yüzde 55 hisseye sahip olduğu Türk Telekom'da Hazine'nin yüzde 15'lik payı 2008 yılında halka arz edilmişti. Hazine'nin Türk Telekom'da mevcut durumda yüzde 30 payı bulunuyor. Kıyı Emniyeti ve Gemi Kurtarma İşletmeleri ile Turkcell Telemetri Protokolü imza töreni sonrasında gazetecilerin sorularını yanıtlayan Yıldırım, Özelleştirme İdaresi'nin alternatif çalışmalar yaptığını belirterek, şöyle devam etti: "Tekrar halka arz şeklinde olacağını zannediyorum... Zamanlaması tamamen borsanın, küresel finans piyasalarının durumuna göre ayarlanacak. Amacımız azami oranda kamu yararının sağlanacağı şartların oluşmasıdır." Yıldırım, 2010 yılını küresel krizin etkilerinin azaldığı bir yıl olarak gördüklerini söyledi ve ekledi: "(Halka arz) Bu bakımdan 2010 yılında düşünülebilir. Çalışmalar sonunda halka arz oranı ortaya çıkacak."

Bankacılığın çehresi 2010'da değişecek

Küresel finans alanındaki düzenlemelerde 2008'deki bankacılık krizinden bu yana çok küçük değişiklik oldu, ancak bu durum daha fazla böyle devam etmeyecek. ABD ve Avrupa Birliği yetkililerinin, dünya genelindeki bankaların ve piyasaların işleyişine köklü değişiklikler getirecek yeni düzenleyici kurallara son şeklini 2010'da vermeleri bekleniyor. Kaldıraçlı işlemler ve bankaların sermaye yeterliliklerine getirilecek daha katı sınırlamalar, analistlere göre bankaların kârlılığında düşüşe neden olacak. Daha önce düzenleme yapılmayan borsa dışı türev piyasaları da yeni prosedürlere uymak durumunda kalacak. Bankaların mortgage ve diğer borç türlerini paket haline getirip seküritize etme yetkilerine yeni sınırlamalar uygulanacak ve bir dönem finans dünyasının gözdesi olan hedge fonlar yeni denetimlere tâbi olacak. Reform taraftarlarının aşması gereken prosedürel engeller ise hâlâ mevcut. ABD'de, Senato reform yasasına henüz onay vermedi ama Temsilciler Meclisi kendi onayını verdi. Bankacılık lobileri ve Cumhuriyetçiler reformlara engel olmak için çalışıyor. Senato'daki görüşmelerin bu ay başlaması beklenirken, analistler yasanın bahar başında geçeceğini tahmin ediyor. Bundan sonra Senato ve Temsilciler Meclisi'nin uzlaşacakları ortak metin, Nisan veya Mayıs ayında Başkan Barack Obama'ya gönderilecek. Avrupa'da ise, AB üyesi ülkelerin ve Avrupa Parlamentosu'nun hâlâ bankalar, piyasalar, sigortacılar, hedge fonları ve girişim sermayesi grupları için tasarlanan bir dizi düzenleme üzerinde karar alması gerekiyor. Analistler bütün bunların, öngörülmeyen siyasi şoklar hariç, kabul yolunda ilerlemekte olduğunu söylüyorlar. Washington'daki siyasi gelişmeleri yakından izleyen bir araştırma ve danışmanlık şirketi olan Eurasia Group, planlanan reformlara ilişkin değerlendirmesinde, "Reform paketi Büyük Buhran'dan bu yana gördüğümüz her şeyden daha ileriye dönük nitelikte olacak ve büyük olasılıkla geçecek" dedi. Ocak ayında bu alanda hem ABD'de hem de Avrupa'da önemli başlangıçlar yaşanacak. Avrupa Parlamentosu 13 Ocak günü Avrupa Komisyonu'nun AB finansal hizmetler sektörünün düzenlenmesi ve yeni mevzuatın kaleme alınması görevi için aday gösterdiği Fransız Michel Barnier'nin atamasını görüşecek. Aynı gün ABD Senatosu'nun bir komitesi, küresel finans krizini irdeleyen bir raporla sonuçlanması beklenen, geriye bakışlı bir çalışma başlatacak. Bu çalışmanın Obama yönetiminin hedeflediği reform girişimleri konusunda Senato tartışmalarını hızlandırması beklenebilir. Gerek ABD'de, gerekse Avrupa Birliği'nde benzer çalışmaların 2010 yılı sonuna kadar tamamlanması hedefleniyor. Gelecek aylarda Atlantik Okyanusu'nun iki kıyısındaki yasa koyucular, ABD ve AB hedeflerinin birbirinden ayrı düşmemesini sağlamak için ellerinden geleni yapacaklar.

Hazine borçlanma defterini bir defada kapattı gibi

Hazine Müsteşarlığı, 30 Mayıs 2040 vadeli dolar cinsi eurotahvil bedelinin 12 Ocak'ta hesaba gireceğini, ihracın tamamlanmasıyla 2010 borçlanma programının yaklaşık yüzde 37'sinin de karşılanmış olduğunu açıkladı. Hazine'den yapılan yazılı açıklamada, 2010 yılı dış borçlanma programı çerçevesinde 2040 vadeli global dolar tahvil ihracı için dün HSBC, JP Morgan ve UBS yatırım bankalarına yetki verildiği hatırlatılarak, şöyle denildi: "İhraç tamamlanmış olup, ihraç miktarı 2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu tutar, 2005 yılında ihraç edilen 2025 vadeli tahvilimizle birlikte bugüne kadar bir defada gerçekleştirdiğimiz en büyük ihraç tutarını temsil etmektedir. Bu ihraç ayrıca, gelişmekte olan ülkeler tarafından yapılan 30 yıl vadeli ihraçlar arasında bugüne kadar tek seferde gerçekleştirilen en yüksek tutarlı işlem olmuştur." Tahvilin yatırımcıya getirisi yüzde 6.85 olarak gerçekleşirken, benzer vadedeki ABD Hazine tahvillerine göre getiri farkı (spread) 224.7 baz puan oldu. Hazine açıklamasına göre, tahvile 5 kıtadan, 25 farklı ülkeden toplam 250 civarında yatırımcı, ihraç tutarının 3.5 katının üzerinde talep gösterdi.

Enerji ve özelleştirmeyle birleşmeler hızlanacak

Birleşme ve satın almalar açısından 2010 yılında işlem hacminde özelleştirmelerin ve enerji sektörünün belirleyici olacağı, toplam işlem hacminin ise 10 milyar dolar seviyesinde gerçekleşeceği öngörülüyor. Deloitte Türkiye'nin hazırladığı "2009 Yılı Birleşme ve Satın Almalar Raporu"na göre enerji, sağlık ve tüketici ürünlerinin hareketli sektörler olması beklenirken, bu yılın halka arzların uzun bir aradan sonra yeniden başlayacağı bir yıl olması öngörülüyor. Halen halka arza hazırlık yapan onlarca firmanın, 2010'un üçüncü çeyreğinden sonra harekete geçeceği tahmin ediliyor. Birleşme ve satın almalarda son beş yılın en durgun döneminin geride bırakıldığı ifade edilen rapora göre, Türkiye'de 2009'da toplam değeri 5.8 milyar dolar olan 102 işlem gerçekleşirken bir önceki yıla göre işlem adedi yüzde 40, işlem hacmi ise yüzde 64 azaldı. Yılın bütünündeki işlem hacminin yarısı, özelleştirmelerin de etkisiyle son çeyrekte gerçekleşti. Öte yandan yabancı yatırımcıların geçmiş yıllarda yüzde 75-80 olan toplam işlem hacmindeki payı ise önemli oranda düşerek yüzde 38 oldu. Yabancıların gerçekleştirdiği işlem hacmi ise, geçen yıla göre yaklaşık yüzde 85 azaldı. İşlemler çoğunlukla enerji, bilişim, gıda ve üretim sektörlerinde yoğunlaştı

AB, Yunanistan'ı kurtarmayabilir

Avrupa Merkez Bankası Yönetim Kurulu üyelerinden Jürgen Stark, Avrupa Birliği'nin Yunanistan'ı kurtarmayacağını açıkladı. Stark, İtalyan gazetesi Il Sole 24 Ore'de yayımlanan söyleşisinde, "Piyasa eğer AB üyesi ülkelerin ellerini ceplerine atıp Yunanistan'ı kurtaracağını düşünüyorsa kendini kandırıyor" dedi. Habere göre, Stark Euro Bölgesi'nde ekonomik koşulların toparlanmakta olduğunu, ancak görünümün hâlâ belirsizlikler içerdiğini ve ECB'nin piyasaya sağladığı likiditenin Avrupa borsalarına olumsuz etkisi olabileceğini kaydetti. Yunanistan'da bütçe açığının milli gelire oranı yüzde 15.6 ile rekor düzeyde bulunurken, ülkenin dış borçlarının toplamı 300 milyar euroyu aşıyor. Hükümetin aldığı önlemler çerçevesinde, gelecek iki yılda bütçe açığının milli gelirin yüzde 13.2'si seviyesine indirilmesi öngörülüyor.

Emekliye beklenen iyileştirme 'sürpriz' oldu

Yaklaşık 7.5 milyon işçi emeklisini ilgilendiren maaş artışı netleşti. Başbakan Tayyip Erdoğan, AKP Meclis Grubu'nda yaptığı konuşmada, yılın ilk altı ayı için en düşük emekli maaşı alanlara yüzde 20.4, en yüksek maaş alanlara yüzde 4.5 artış yapılacağını açıkladı. Erdoğan'ın yaptığı açıklamaya göre, 2010 yılının genelinde en düşük maaş alanların artış oranı yüzde 24.2, en yüksek maaş alanların oranı yüzde 7.6 olarak gerçekleşecek. Buna göre, ilk altı ayda artış 60-101 lira, ikinci altı ayda 74-172 lira artış gözlenecek.