G20, dünya ekonomisinde söz hakkı sahibi olacak

Türkiye'nin de aralarında bulunduğu gelişmekte olan ülkeler, dünya ekonomisinin geleceğine yönelik daha fazla söz sahibi olacak. Sanayileşmiş ve gelişmekte olan ülkelerin katılımıyla oluşan G20, şimdiye kadar daha etkin nitelikteki sanayileşmiş 8 ülkenin oluşturduğu oluşan G8'in yerini alacak. G20 liderlerinin Amerika'nın Pittsburgh kentinde yaptığı zirvesinde ABD Başkanı Barack Obama'nın duyurduğu bu değişiklik, Çin, Hindistan, Rusya, Brezilya ve Türkiye gibi ülkelerin karar mekanizmalarında ağırlıklarını artıracak. G20 açıklamasında, "Bu karar, küresel ekonominin daha güçlü ve dengeli hale getirilmesi yanında; yoksul ülkelerin yaşam standardlarını yükseltmek üzere gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasında etkin işbirliğini sağlayacak" denildi. İlk defa iki yıl önce G8 ülkelerine 12 gelişmekte olan ülkenin katılımıyla bir araya gelen G20 ülkeleri dünya gayri safi milli hasılasının yüzde 90'ını üretiyor. İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Rusya ve Amerika Birleşik Devletleri'nden oluşan G8, yaklaşık 40 yıldır dünya ekonomisinin seyri üzerinde söz sahibi bulunuyor. Dünyanın en büyük 19 ekonomisi ve Avrupa Birliği'nin katılımı ile oluşan G20 ülkelerinin liderleri, küresel mali krizin derinleşmesi ardından Nisan ayında Londra'da bir araya gelmişti. Londra'da alınan önlemlerin sonuçları ve krizden çıkışa yönelik yeni tedbirler ise Pitssburgh'daki zirvenin gündemine taşınmıştı.

İhracat Eylül'de yükselişe geçti

Mali krizin yarattığı durgunluk baskısıyla 2008 Ekim ayından bu yana azalan ihracat, canlanma işaretlerinin güçlenmesiyle Eylül ayı başından itibaren yükselişe geçti. Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre, 1-18 Eylül döneminde ihracat önceki ayın aynı dönemine göre yüzde 52.6 arttı. Bu dönemde sanayi ürünleri ihracatı yüzde 53.7, tarım ürünleri ihracatı yüzde 48.9 ve madencilik ürünleri ihracatı yüzde 39.3 arttı. Kriz sürecinde en fazla etkilenen otomotiv sektörü 18 günlük dönemde ihracat artışında lider oldu. Otomotiv ve yan sanayi ürünlerinin ihracatı 18 günde önceki aya oranla yüzde 167 artış gösterdi. Eylül ile birlikte gözlenen toparlanma, izleyen aylarda baz etkisinin de devreye girmesiyle aylık bazda ihracatta net artışlar yaşanacağına işaret ediyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre, Ağustos ayında ihracat geçen aynı ayına göre yüzde 30 düşüşle 7 milyar 670 milyon dolar olurken, ilk sekiz aylık 60.3 milyar dolar olarak gerçekleşmişti.

ABD faiz değiştirmedi, mortgage önlemlerini azalttı

ABD Merkez Bankası, küresel krizle birlikte başlattığı faiz indirimleriyle sıfıra yaklaştırdığı faiz oranlarında değişiklik yapmadı. İki gün süren Açık Piyasa Komitesi toplantısı ardından yapılan açıklamada, ABD Merkez Bankası'nın mortgage işlemlerine dayalı menkul kıymetlerin alımında miktarı azaltacağı sinyali verildi. ABD Merkez Bankası, kriz sonrasında mortgage piyasasının ayakta kalması ve finans sektörünü güçlendirmek amacıyla mortgage işlemlerine dayalı menkul kıymetlerin alımlarına hız vermişti. Ekonominin canlanma yoluna girdiği mesajını veren Merkez Bankası, krizden çıkış stratejisi konusunda ise renk vermemeye çalıştı. Açıklamada, enflasyonun görünür gelecekte düşük kalacağı ifadelerine yer verilmesi ise, ekonomistler tarafından çıkış sürecinde enflasyon tehdidinin arttığı eleştirilerine yanıt verildiği şeklinde yorumlandı. Merkez Bankası daha önceki açıklamalarında enflasyon üzerine herhangi bir değerlendirmede bulunmamıştı. Açıklamada, gayrimenkul sektörünün canlandığı ifadelerine yer verilirken, hane halkı tüketiminin henüz canlanmadığı da vurgulandı.

Geithner finansta yeni düzeni anlattı

Geithner Testifies on Financial Regulation - CNBC

Kerkük-Yumurtalık'a petrol sevkiyatı durdu

Kuzey Irak Bölgesel Kürt Yönetimi, Kerkük-Yumurtalık Boru Hattı’na giden petrolü kesti. Kesinti bölgesel yönetim Doğal Kaynaklar Bakanı tarafından Norveç şirketi DNO’ya gönderilen bir mektupla duyuruldu. Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi Konu ile ilgili detaylı bilgi vermedi. Ancak, bölgede petrol çıkarma faaliyetlerini yürüten Norveç DNO şirketine yolladığı mektupta, şirketi Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi'nin imajını ve itibarını zedeleyecek açıklamalarda bulunmakla suçladı. Bu uygulamalardan vazgeçilmesi istenen mektupta, DNO'ya 6 hafta süre tanındı. Bu süre zarfında da petrol sevkiyatına izin verilmeyeceği ilan edildi. Bölgede çıkarılan petrol Türk Genel Enerji şirketinin de yatırımları ile Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı’na aktarılıyor. DNO, günlük 60 bin varil petrol çıkarma kapasitesine sahip ve yakın zamanda bunun günlük 100 bin varile çıkarılması bekleniyor. Açıklamanın ardından Oslo Borsası’nda şirketin hisselerinde sert düşüşler yaşandı. Analistler, olayı, bölgede yatırım yapmanın halen büyük riskler içerdiğinin kanıtı olarak yorumluyor.

Süper Loto 9 milyon liraya koşuyor

Süper Loto'da geçen hafta yapılan çekilişte 6 bilen bulunmadığı için 6 milyon 491 bin liralık ikramiye bu haftaya devretti. Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü'nden yapılan açıklamaya göre, Spor Loto'da yarın yapılacak çekilişte 6 bilenlere dağıtılıcak büyük ikramiyenin 9 milyon liraya ulaşacağı tahmin ediliyor.

Özince: Sendikasyon sıkıntısı yok, kredi ucuzluyor

Krizi güçlü şekilde karşılayan Türk bankaları, mali yapısını korumayı başardı. Türkiye Bankalar Birliği Başkanı Ersin Özince, Türk bankalarının yurtdışı piyasalardan yeni borçlanma konusunda zorlanmadığını belirterek, "Sendikasyon kredileri ucuzlamaya başladı, krizin hız kesmesiyle kredi maliyetleri daha da düşecek" dedi. Bankacılık reformları sonrasında, Türkiye'deki banka sermayelerinin çok güçlendiğini belirten Ersin Özince, İstanbul'un bu özellikleriyle finans merkezi olabilecek güçte olduğunu kaydetti. Kriz sürecinde reel sektörün zor durumda olmadığını savunan Ersin Özince, son haftalarda tüketici kredilerindeki artışın, konut, otomotiv ve ihtiyaç harcamalarına yönelerek, ekonomiye geri dönmeye başladığını söyledi. Geçen hafta açıklanan Orta Vadeli Programı da değerlendiren Özince, ortaya konan programın özel sektör açısından gerçekçi ve net hedefler içerdiğini kaydetti. IMF ile bir anlaşma yapma konusuna da değinen Özince, "IMF ile anlaşma olmazsa olmaz değil. Türkiye, her koşulda dış finansman sağlayabilen güçlü bir ülke" dedi.

Altın Borsası'ndan "Türkiye Borsası"na destek

Hükümetin İstanbul'u bölgenin finans merkezi haline dönüştürmeye yönelik stratejisi henüz son şeklini almazken, borsaların birleştirilmesine yönelik öneriler yoğunlaşıyor. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Hüseyin Erkan'ın önceki hafta "Türkiye Borsası" kurulmasına yönelik hazırlık yaptıklarını açıklaması ardından, İstanbul Altın Borsası'ndan da benzer bir açıklama geldi. Altın Borsası Başkan Vekili Osman Saraç, borsaların tek çatıda birleştirilmesinin bireysel ve kurumsal yatırımcılara daha kolay hizmet vermek amacıyla olumlu bir girişim olacağını söyledi. Saraç, "İstanbul Borsası" kurulmasını önerirken, menkul kıymet ve emtianın tek çatıda işlem görmesinin piyasaların derinliğini artıracağını vurguladı. Bankalar Birliği Başkanı Ersin Özince de, yaptığı açıklamada, İstanbul'un, Doğu Avrupa'dan başlayıp, Doğu Akdeniz ve Körfez dahil bölgede en büyük ekonomik kapasiteye sahip şehir olduğunu vurgulayarak, "Bölgede İstanbul'dan daha büyük bir finansal sermaye piyasası yok'' dedi. İMKB Başkanı Hüseyin Erkan, iki hafta önceki açıklamasında, İstanbul'un New York, Londra ve birleşik Avrupa borsası Euronext ile entegrasyon amacıyla görüşmeler yürüttükleri de söylemişti.

İran Çin'den petrol ithalatına başladı

İran'ın nükleer programına karşı bu ülkeye batılı ülkelerce uygulanan ambargo ham petrol sevkiyatını olumsuz etkilerken, İran Çin'den ham petrol ithalatına başladı. Financial Times'in haberine göre, Çinli üreticiler Eylül ayı başından bu yana günlük 40 bin varil petrol ihracatına başladı. Çin'in kamuya ait petrol Sinopec ve CNPC'nin İran ile 4 milyar dolarlık sondaj anlaşmaları da bulunuyor. Bu rakam, İran'ın günlük petrol ithalatı olan 120 bin varilin üçte birlik bölümünü oluşturuyor. İran, petrol rafinerilerinin gereksinimini karşılamak ve ham petrolde verdiği devlet desteğini sürdürmek amacıyla yılbaşından bu yana petrol ithalatı yapıyor. İran'ın yaptığı ithalat New York'taki Birleşmiş Milletler zirvesine de taşındı. ABD Başkanı Barack Obama, zirve için New York'ta bulunan Çin Devlet Başkanı Hu Şintao'ya İran'ın nükleer programının önlenmesi amacıyla Çin ile daha fazla işbirliği yapmak istediklerini söyledi.

G20 finans sektörüne denetim arayışında

Küresel krizin birinci yılı geçilirken, sanayileşmiş 20 ülkenin liderleri kriz sonrası stratejileri ele almak üzere ABD'nin Pittsburgh kentinde buluşacak. Türkiye'yi Başbakan Tayyip Erdoğan'ın temsil ettiği zirvede, özellikle finans sektörünün denetimine yönelik ortak önlemlerin öne çıkması bekleniyor. Bu kapsamda, bankacılara yapılan yüksek maaş ve prim ödemelerinin bankaların karlılığı ile orantılı yapılmasına yönelik çerçeve kararı alınması bekleniyor. Avrupa Birliği'nin bu konuda ısrarlı olması beklenirken, ABD ve İngiltere'nin denetim konusunda daha temkinli yaklaştıkları biliniyor.


DENGELİ BÜYÜME HEDEFLENİYOR


Diğer yandan, zirvede küresel ekonomide daha dengeli bir büyümeyi hedefleyen düzenlemelerin ele alınması bekleniyor. İngiliz yayın kurumu BBC'nin elde ettiği taslak metinde, kriz çerçevesinde sağlanan önlemlerin devam ettirilmesi yanında daha şeffaf bir yönetim anlayışının tesis edilmesi isteniyor. Taslak metinde, küresel ekonomideki büyük dengesizliklerin giderilmesi gerektiği vurgulanırken, bunun gerçekleştirilmemesi halinde sonraki yıllarda dünya ekonomisindeki büyümenin kabul edilemez düzeyde zayıf kalabileceği ifade ediliyor. Taslak metinde, sistemin nasıl işletileceğine yönelik bir ifade yer almıyor. Ekonomistler, metnin yüksek borca sahip ABD ve İngiltere gibi ülkelere tasarruf yapması yanısıra, Almanya ve Çin gibi ülkelere ise daha fazla harcama yapması önerileri getirdiği görüşündeler.