Rumlar denizde doğalgaz havzası buldu

Kıbrıs Rum Kesimi, denizde yaptığı doğalgaz aramalarında büyük bir gaz havzasına ulaştı. Kıbrıs Rum Kesimi Cumhurbaşkanı Hristofyas, doğalgaz aramalarını yürüten ABD'li Noble şirketinin 5800 metre derinlikte 227 milyar metreküplük doğalgaz sahasına ulaştığını açıkladı. Hristofyas, doğalgaz bulunmasının ülkenin ekonomik geleceğine önemli katkıda bulunacağını öngördü. Türkiye, Kıbrıs Rum Kesimi'nin gaz aramalarına karşı çıkarak, Piri Reis gemisini sismik arama çalışmaları için Doğu Akdeniz'e göndermiş, ancak aramalarda sonuç alınamamıştı.

Türkiye Güney Akım'a destek verdi

Türkiye, Hazar bölgesinden Avrupa'ya yılda 63 milyar metreküp doğalgaz taşıması beklenen Güney Akım Projesi'ne destek verdi. Rusya Başbakanı Vladimir Putin, Türkiye'nin Güney Akım Hattı'nın Karadeniz'deki münhasır ekonomik bölgeden geçmesine izin verildiği için Türkiye'ye teşekkür etti. Anlaşmanın imza töreninde konuşan Putin, Türkiye ile enerjide işbirliğinin süreceği mesajını verdi. Türkiye ve Rusya arasında 2 doğalgaz alım anlaşmasının geçerlilikleri ise 2021 ve 2025 yıllarına uzatıldı. Anlaşma çerçevesinde yılda Türkiye'ye gaz sevkiyatının 2 milyar metreküp artırılarak 27 milyar metreküpe çıkarılması bekleniyor.

Socar, BP'nin yeni hattını değerlendirecek

Azerbaycan'ın kamuya ait şirketi SOCAR, İngiliz petrol şirketi BP'nin uzanacak boru hattı önerisini değerlendirileceğini söyledi. BP'nin dün açıkladığı Güneydoğu Avrupa Boru Hattı Projesi, Hazar Denizi'ndeki doğalgaz yataklarını Avusturya'ya bağlayacak. Türkiye'nin batısından geçecek boru hattı Bulgaristan ve Romanya'ya ulaşacak boru hattı, Avrupa Birliği tarafından desteklenen Nabucco projesine alternatif niteliği taşıyor. BP halen Azerbaycan'ın en büyük doğalgaz sahası Şahdeniz'i işletiyor. Şahdeniz doğalgazını Avrupa pazarına taşıyacak projelerin 1 Ekim'e kadar netleştirilmesi gerekiyor. Yıl sonundan önce Socar'ın karar vereceği projeler çerçevesinde yarışanlar arasında Nabucco da yer alıyor.

Yıldız: Mısır petrol fiyatlarını fazla etkilemez

Enerji Bakanı Taner Yıldız, Mısır'daki sorunların petrol fiyatlarına çok ciddi bir olumsuzluk yaratmayacağını söyledi. Bloomberg HT'nin sorularını yanıtlayan Yıldız, Venezuella Petrol Bakanı'nın petrol fiyatlarının 200 dolara çıkabileceği değerlendirmesini abartılı olduğunu söyledi. Türkiye'nin büyüme hızını karşılayacak arz güvenliğini sağlamaya odaklandığını söyleyen Bakan Yıldız, Türkiye'nin nükleer enerjide gelişmiş ülkeleri yakalaması gerektiğini vurguladı. Yıldız, bu çerçevede 2023 yılına kadar nükleer santral sayısının 12'ye çıkarılmasını istediklerini söyledi. Enerji sektöründe özel sektör yatırımlarının artmasını hedeflediklerini belirten Yıldız, yatırımcı ilgisinin yüksek olduğunu kaydetti. Son dönemde artan 10 numaralı yağ kullanımını değerlendiren Enerji Bakanı Yıldız, bu tür bir uygulamaya izin vermeyeceklerini söyledi. Bakan Yıldız, artan fiyatlarla Türkiye'nin enerji maliyetinin arttığına işaret ederek, buna karşılık elektrik ve doğalgazda şu anda herhangi bir fiyat artışı olmayacağını sözlerine ekledi.

OMV, Petrol Ofisi'nde tüm hisseleri almayacak

Doğan Holding'den Petrol Ofisi'nin hisselerini 1 milyar Euro'ya satın alan Avusturyalı enerji şirketi OMV, hisselerin tamamını almayı planlamadığını açıkladı. OMV CEO'su Wolfgang Ruttenstorfer, düzenlediği telekonferansta, Petrol Ofisi'nin borsa kotundan çıkarılmasının gündemde olmadığını kaydetti. OMV CEO'su Ruttenstorfer, Türkiye'deki faaliyetlerini Ceyhan'a rafineri yatırımıyla hızlandırmayı planladıklarını söyledi. OMV CEO'su, Ceyhan'da planlanan rafineri yatırımında azınlık hissedarı olabileceğini, böylece doğalgaz ve petrol sektöründe entegre projelere hız vereceklerini ifade etti. Ceyhan'daki rafineri projesi Çalık Grubu liderliğinde ortak girişim grubu tarafından yapılıyor. Doğan Holding'deki Petrol Ofisi hisselerini alan OMV, şirketi Ortadoğu ve Hazar Bölgesi'nde büyüme çerçevesinde köprü niteliğinde görüyor.

İki ihale kazanan TPAO, Irak'ta büyüyecek

Türkiye Petrolleri, Irak'taki girişimlerini artırıyor. Irak'ın kuzeydoğusundaki Mansuriye doğalgaz sahası işletme ihalesini, Türkiye Petrolleri liderliğindeki ortak girişim grubu kazandı. Girişim grubunda Kuveyt Enerji ve Güney Kore enerji şirketi KOGAS yer alıyordu. 128 milyar metreküp doğalgaz rezervine sahip olan Mansuriye sahasının işletmesi 13 yıl boyunca ortak girişim grubu tarafından yapılacak. TPAO ve ortakları Mansuriye sahasına toplam 25 milyon dolarlık yatırım yapacak. Oluşturulan ortak girişim grubunda Türkiye Petrolleri'nin yüzde 50, Kuveyt Energy Company yüzde 30 ve Güney Koreli Korea Gas'ın yüzde 20 hissesi bulunuyor. Türkiye Petrolleri, Kuveyt Enerji ile oluşturduğu diğer girişim grubuyla ülkenin güneyindeki Siba doğalgaz sahasının işletmesini aldı. Siba konsorsiyumunda Türkiye Petrolleri'nin yüzde 40, Kuveyt Enerji'nin yüzde 60 payı var. Sina için verilen teklifte 1 varil petrole denk gelecek doğalgazın çıkarma ücreti 7,5 dolar olurken, Mansuriye için bu rakam 7 dolar olarak belirlendi.

GDF Suez, International Power'i satın aldı

Enerji sektöründe son yılların en büyük birleşmesi Avrupa'da yaşanıyor. Avrupa'nın en büyük doğalgaz dağıtım şirketi Fransız GDF Suez, İngiliz dağıtım şirketi International Power'i satın aldı. Aylar süren görüşmeler ardından varılan karar uyarınca, GDF'nin uluslararası alandaki faaliyetlerinin International Power'a devredilmesi kararlaştırıldı. Yeni oluşacak şirkette GDF Suez hissedarlarının payı yüzde 70 olurken, International Power'in hisseleri yüzde 30'da kalacak. GDF satın alma çerçevesinde International Power şirketine 1.4 milyar sterlin ödeyecek. İngiliz şirketinin Brezilya'dan Avusturalya'ya kadar 45 ülkede 21 santralı bulunuyor. Şirketin Tekirdağ Marmara Ereğlisi'ndeki Uni Mar Elektrik Santralı'nda da yüzde 33 payı bulunuyor. International Power'in 2009 karı 3.5 milyar sterlin olurken, Fransız şirketi GDF Suez'in 2009 karı 79.9 milyar euro düzeyinde bulunuyor. Şirket birleşmesinin 2011 yılsonuna kadar tamamlanması bekleniyor.

Rusya Belarus'a gaz sevkiyatını %60 azaltıyor

Rusya, Belarus'a yaptığı doğalgaz sevkiyatını yüzde 60 oranında azaltmayı kararlaştırdı. Devlete ait doğalgaz devi Gazprom'un bu kararında, Belarus'un satın aldığı doğalgazın ücretini ödememesi etkili oluyor. Hafta başında Gazprom, Belarus'a verdiği gaz miktarını 195 milyon dolarlık borcu ödenmediği gerekçesiyle yüzde 20 oranında azaltmayı kararlaştırmıştı. Gazprom CEO'su Aleksey Miller, yaptığı açıklamada, Belarus üzerinden Avrupa'ya doğalgaz iletiminin ise tam kapasiteyle devam ettiğini de söyledi. Belarus, dün Rus doğalgazının Avrupa'ya sevkıyatını Moskova ile olan borç gerginliği nedeniyle kısma girişiminde bulunmuş, Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko da iki ülkenin "gaz savaşı" ile karşı karşıya olduğunu belirtmişti. Avrupa Birliği'nin Rus doğalgazına ihtiyacı yüzde 25 düzeyinde bulunurken, bunun yaklaşık dörtte birlik bölümü Belarus üzerinden AB ülkelerine sevkediliyor.

Doğalgaza iki ayda yüzde 15 zam yaklaştı

Maliyet baskısı nedeniyle Botaş, doğalgaz fiyatlarına zam yapmaya hazırlanıyor. Enerji Bakanı Taner Yıldız, Ocak ve Şubat aylarında doğalgaza toplam yüzde 15 oranında zam yapılabileceğini söyledi. Yıldız'ın verdiği bilgiye göre, Ocak ayında döviz kurundaki artıştan kaynaklanan maliyet tüketicilere yansıtılacak. Fiyatların Ocak'ta yüzde 5 artırılması beklenirken, Şubat ayında Rusya'nın doğalgaz fiyatlarını artırmasına paralel olarak en az yüzde 10 zam yapılması bekleniyor. Fiyatların artmasında al ya da öde yükümlülüğününün yarattığı ek maliyetin de etkili olması öngörülüyor. Enerji Bakanı Yıldız, Botaş'ın yapacağı zammın kamuoyuna yansıtıldığı gibi yüzde 50 düzeyinde olmayacağını belirterek, 2010 yılının tamamı için en az yüzde 25 zam ihtiyacı bulunduğunu ifade etti. Zammın tüketiminin yoğun olduğu bu kış aylarında yapılması konut abonelerini etkilemesi beklenirken, sanayi kesimine yapılacak zammın çok daha düşük tutulması düşünülüyor. Türkiye 2008 yılında yapılan zamların etkisini sınırlamak amacıyla 2009 genelinde fiyatlarda yüzde 38'lik indirim yapmıştı.

Doğalgaza yıl sonuna kadar zam yok

Kış ayları için geri sayım başlarken, tüketiciler ve organize sanayi bölgelerinde çalışan işletmelere iki iyi haber geldi. Botaş, yılsonuna kadar doğalgaz fiyatlarına zam yapmayacağını açıklarken, organize sanayi bölgelerindeki işletmelere gelecek yıldan itibaren indirimli gaz satacağını duyurdu. Botaş'ın organize sanayi bölgesi yöneticileriyle yaptığı görüşme ardından aldığı karar çerçevesinde, yılbaşından itibaren yıllık 15 milyon metreküp üzerinde tüketimi bulunan işletmeler indirimli gaz kullanabilecek. İşletmenin tüketim miktarı arttıkça indirim miktarı yüzde 5'ten 12'ye kadar çıkabilecek. İşletmelerin indirimden yararlanabilmesi için bu ay sonuna kadar Botaş'la doğalgaz alım anlaşması yapması gerekiyor. Halen yedi yılın en düşük düzeyinde seyreden doğalgaz fiyatlarının, ham petrol fiyatlarına paralel şekilde kış aylarına doğru yükselmesi bekleniyor. Hazine, otomatik fiyatlandırma sistemi çerçevesinde petroldeki yükselişin doğalgaz fiyatlarına yansıtılmasını istiyor.

Doğalgazda tırmanma tehdidi

Sanayi kuruluşları ve elektrik üretimi nedeniyle kritik önemdeki doğalgazda fiyatların kış aylarında üçe katlanması tehdidi belirdi. Kriz sürecinde riskli işlemleriyle eleştirilen New York merkezli hedge fonların yaptığı vadeli alımlarla fiyatların kış aylarında artması bekleniyor. Halen metreküp başına 3 dolarda seyreden doğalgaz fiyatlarına karşılık, fonlar Ocak ve Şubat aylarında 10 dolardan gaz alımı için milyonlarca dolarlık işlem yaptı. Hedge fonların doğalgazdaki artışa göre pozisyon almaları, fiyatların hızla artacağı şeklinde yorumlanıyor. Fonların 2007 sonunda 2008 ortası vadeli petrolü 150 dolara almak üzere milyonlarca dolarlık sözleşme yaptığını hatırlatan uzmanlar, bunun gerçekleştiği dikkate alındığında doğalgaz fiyatlarının da üçe katlanabileceğini kaydediyorlar. Dünya genelinde doğalgaz üretimi 2008'de yüzde 3.8 ile 1984'ten bu yana artışı gösterirken, bu sürede küresel tüketim sadece yüzde 2.5 artmıştı. Doğalgaz fiyatları ile petrol fiyatları arasında yakın ilişki dikkate alındığında, gazdaki hızlı yükselişin 70 dolardaki petrol fiyatını en az yüzde 10 artırması bekleniyor.

Katar ile Türkiye imza aşamasında

Küresel enerji rotalarında etkinliğini artırmayı hedefleyen Türkiye, şimdi de doğalgaz da önemli adım atıyor. Türkiye ile geniş enerji kaynaklarına sahip Katar arasında yıllık 4 milyar metreküplük sıvılaştırılmış doğalgaz alımına yönelik protokol imza aşamasına geldi. Protokolün Türkiye'de temaslarda bulunan Katar Emiri Hamad Bin Khalifa Al Tani'nin ziyareti sırasında imzalanması bekleniyor. Enerjide Rusya'ya bağımlılığı nedeniyle eleştirilen Türkiye, yapmayı planladığı yeni anlaşmalarla kaynak çeşitliliği sağlamayı ve tüketemediği kaynaklarını ihraç etmeyi planlıyor. Türkiye halen Cezayir'den yılda 5 milyar metreküp, Nijerya'dan da 1.2
milyar metreküp doğalgaz alıyor. Uzmanlar, Katar'la yeni enerji
anlaşmasının imzalanmasının Türkiye'ye önemli avantajlar sağlayacağı
görüşündeler. İyi niyet protokolünün imzalanması ardından, bunun uygulamaya geçmesinin yaklaşık 4 yıl alabileceğini öngören uzmanlar, arz güvenliğinin de artmasıyla bu kaynağın Avrupa'ya ulaştırılması aşamasında Türkiye'nin elinin güçleneceğini ifade ediyorlar. Kulislerde ayrıca, katar'ın LNG'nin yeniden gaz haline getirilmesi için gerekli dönüşüm tesislerini Türkiye'de inşa edebileceği belirtiliyor. Katar doğalgazının Türkiye'ye sıvılaştırılmış olarak tankerlerle taşınmasının yanı sıra bir gaz olarak boru hattı ile iletilmesi de gündemde. Rusya ve İran ardından dünyanın en geniş doğalgaz kaynaklarına sahip olan Katar bu sahada bu yıl içinde 4 yeni LNG üretim tesisi kurup kapasitesini ikiye katlayarak 62 milyon tona çıkarmayı hedefliyor.

Yabancı petrolcüler Irak yollarında

Irak'ta 1972 yılında dönemin Devlet Başkanı Saddam Hüseyin tarafından petrol sektörünün millileştirilmesiyle ülkeden ayrılmak zorunda kalan yabancı petrol şirketleri yeniden Irak'a giriyor.

Suudi Arabistan ve İran'ın ardından dünyanın en yüksek petrol rezervlerine sahip üçüncü ülkesi olan Irak'ta petrol sahalarının işletilmesine yönelik ihale ardından yabancı petrol şirketlerinin ülkeye girişinin yolu açılmış oldu.

Devlet televizyonundan da yayınlanan ihalede, Basra yakınlarındaki ülkenin en büyük petrol sahası Rumelya'nın işletimini İngiliz petrol şirketi BP ve Çin'in devlete ait petrol şirketi CNPC kazandı. Buna göre, ortak girişim grubu Rumelya petrol sahasını 20 yıl boyunca işletme hakkına sahip oldu.

Altısı petrol ikisi, doğalgaz olmak üzere altı bölge için yapılan ihalede sadece Rumelya petrol sahasında satışın gerçekleştirilmesi dikkat çekti. Shell, Exxon Mobil ve Total gibi şirketlerin yarıştığı ihaleye Türkiye Petrolleri de (TPAO) katıldı. TPAO'nun Shell ve China Petroleum ile birlikte Kerkük petrol sahası için girdiği ihalede, koşulların uygun olmaması nedeniyle teklif verilmedi.

Irak hükümeti, yıl sonuna kadar 11 petrol ve doğalgaz sahasının işletmesini ihaleye çıkarmayı hedeflerken, halen 2 milyon varil olan günlük petrol üretimini yıl sonuna kadar yapacağı anlaşmalarla 4.3 milyon varile çıkarmayı öngörüyor.

Türkiye Nabucco payında ısrarlı

Enerji Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'nin yapımı öngörülen Nabucco Boru Hattı'ndan taşınacak doğalgazın yüzde 15'lik bölümünü almaya yönelik talebinden vazgeçmediğini, görüşmelerin halen sürdüğünü söyledi.

Hazar Denizi'nde çıkarılan doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaştırmayı hedefleyen Nabucco Projesi'ni yürüten konulaştırmayı hedefleyen ortak girişim grubunun CEO'su Reinhard Mitschek, geçen hafta yaptığı açıklamada Türk tarafının gaz isteği gündemde değil demişti.

Yıldız, toplam 3 bin 300 kilometrelik Nabucco'ya ilişkin anlaşmayı Haziran ayı içinde imzalamak istediklerini belirtirken, yeni tekliflerin 10 gün içinde değerlendirileceğini söyledi.

Toplam 8 milyar euroya malolması planlanan Nabucco projesinde, Botaş'ın dışında Almanya'dan RWE, Avusturya'dan OMV, Macaristan'dan MOL, Bulgaristan'dan Bulgargaz ve Romanya'dan Transgaz şirketlerinin payı bulunuyor. 

Nabucco Projesi'nin önü açılıyor

Avrupa'nın enerji güvenliği açısından büyük önem taşıyan Nabucco projesinin önü açılıyor. Azeri doğalgazını Türkiye üzerinden 2014 yılından itibaren Avrupa'ya taşıyacak 3 bin 300 kilometrelik projenin geleceği Prag'da yapılacak AB zirvesinde ele alınacak.

Uzmanlar, Rusya'nın Orta Asya gazına olan talebini azaltmasıyla Nabucco projesine ayrılabilecek gaz miktarının artmasının projeye desteğin artmasına neden olacağını öngörüyorlar. 2014 yılında çalışmaya başlayacak doğalgaz projesiyle yılda 31 milyar metreküp doğalgazın taşınması bekleniyor.

Prag'daki zirveye AB ülkeleri yanında, Türkiye, Irak, Azerbaycan ve Mısır gibi Nabucco projesine taraf olan ülkeler de katılacacak.

Nabucco projesi başlangıcından bu yana, boru hattının verimli şekilde çalıştırabilmesi için yeterli gaz sağlanamayacağı eleştirisiyle karlılaşıyor.

Diğer yandan, Enerji Bakanı Taner Yıldız, Ermenistan ile diplomatik ilişkilerin iyileştirilmesinin Azerbaycan ile başta Nabucco olmak üzere bu ülke ile planlanan enerji projelerinin geleceğini etkilemeyeceğini söylemişti.

10.6 milyar dolarlık büyüklüğe sahip projenin katılımcıları arasında Türkiye'den Botaş, Bulgaristan'dan EAD, Macaristan'dan MOL, Avusturya'dan OMV, Almanya'dan RWE ve Romanya'dan Transgaz katılıyor.