BDDK'dan konut kredilerine sınırlama

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 1 Ocak 2011'den geçerli olmak üzere bankaların vereceği konut edinme ve ticari gayrimenkul alımı amaçlı kredilere sınırlama getirdi. BDDK kararına göre, bankaların vereceği konut edinme amaçlı kredilerde, kredi tutarının söz konusu gayrimenkul değerinin yüzde 75'ini; ticari gayrimenkul alımı amaçlı kredilerde ise teminata konu olacak gayrimenkul değerinin yüzde 50'sini aşmayacak. Karara göre, bu doğrultuda; konut edinmeleri amacıyla tüketicilere kullandırılacak krediler ile konut teminatı altında kullandırılacak tüketici kredilerinde, kredi tutarı teminata konu olan gayrimenkulün değerinin yüzde 75'ini aşamayacak. Ayrıca, ticari gayrimenkul alımı amaçlı kullandırılacak ticari kredilerde ise, kredi tutarının teminata konu olacak gayrimenkulün değerinin yüzde 50'sini aşmaması ve bu sınırın belirlenmesinde esas alınacak teminata konu olan konutların ya da ticari gayrimenkullerin değerinin BDDK veya Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yetkilendirilmiş değerleme şirketlerince tespit edilmiş olmasının zorunlu tutulmasına karar verildi.

Kredi kartlarına yeni düzen geliyor

Bankacılık Kredi ve Derecelendirme Kurulu, kredi kartı borçlarında ödenmesi gereken asgari tutarları artırdı. Asgari ödeteme tutarı, bugünden itibaren kredi kartı limiti 15 bin TL'ye kadar olan kredi kartlarında dönem borcunun yüzde 25'i, limiti 15-20 bin TL arasında dönem borcunun yüzde 30'u, kredi kartı limiti 20 bin TL ve üzerinde olan kredi kartlarında dönem borcunun yüzde 40'ı olarak uygulanacak. Yeni tahsis edilen kredi kartlarında kullanım başlangıcı tarihinden itibaren bir yıllık sürenin dolmasına kadar dönem borcunun yüzde 40'ından aşağısında ödemeye yapılamayacak. Bankalar, bu tutarlardan az olmamak koşuluyla asgari ödeme tutarını belirleyecek.

BDDK: Yeni lisans vermede niyet önemli

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın bankacılıkta yeni lisans verilebileceğine yönelik sözleri sonrasında açıklamada bulundu. BDDK açıklamasında, "Lisans vermede rekabet koşulları, girişimcilerin nitelikleri ve niyetleri önemli" ifadesine yer verildi. Açıklamada, 2001 Krizi döneminde Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredilen bankalardaki yoğun suistimallerin lisans vermenin önemini gösterdiği vurgulandı.

Babacan'dan bankacılıkta yeni lisans sinyali

Mali Kural'ın Meclis Genel Kurulu'nda gelecek yıla ertelenmesi ardından bu konuda suskunluğunu koruyan Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, bankacılık sektörüne yönelik kapsamlı mesajlar verdi. Bloomberg HT Direktörü Prof.Dr. Kerem Alkin'in sorularını yanıtlayan Bakan Babacan, 2001'den bu yana lisans vermeyen Türkiye'nin yeni lisans vermeye daha açık olduğunu kaydetti. Hükümet ve BDDK'nın geçmişe oranla daha açık olduğunu kaydeden Babacan, asgari sermaye yükümlülüğünün 300 milyon dolar olması yanında, bankacılıkta deneyim sahibi olması gerektiğini vurguladı. Finans sektörünün yönetimi için çatı bir üst kurul oluşturulmasına yönelik soruları da yanıtlayan Bakan Babacan, üst kurullar arasında iletişim kopukluğu yaşandığını vurguladı. Babacan, "Üst kurullar arasında iletişim kopukluğu olabiliyor İletişim kopukluğunun giderilmesi için çalışıyoruz Çatı üst kurul oluşturulması görüşü var, somut karar yok" dedi. Bankaların tahvil ihracına da değinen Bakan Babacan, bunun için tek bir kuruma değil, farklı kurumlara danışılması gerektiğini kaydetti. Babacan, Türkiye'de mevduatın teşvik edilmesi gerektiğini belirterek, yurtdışı tahvil ihracında stopajın sürdürülmesi gerektiğini vurguladı.

BDDK'dan yurtdışı yatırımlarına mevzuat desteği

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Başkanı Tevfik Bilgin, bankaların yurtdışında yatırımlarına mevzuatla destek vermeyi planladıklarını söyledi. Bankalar Birliği Genel Kurulu'nda konuşan Tevfik Bilgin, Türk bankalarının yurtdışına yönelik projelere ağırlık vermesi gerektiğini belirtti. "Gelecek yıl en az üç bankanın dış yatırımı artırdığını görmek isteriz" diyen BDDK Başkanı, bu çerçevede Balkanlar ve Doğu Avrupa ülkelerinin cazip olduğunu kaydetti. Bankacılık sektöründe kaldıraç oranının yetersiz olduğunu ve büyüme için artması gerektiğini belirten Bilgin, "Banka karlarında bu yıl aşınma olabilir, karlılık azalabilir" dedi. Bankalara ön verginin gereksiz olduğunu düşündüklerini vurgulayan Bilgin, "Konulacak vergi başka yere maliyet olarak yansıyabilir, bunun çözüm olmadığını düşünüyoruz" dedi. Bilgin, Krizde en olumsuz etkilenen KOBİ kredilerinin yılın ilk çeyreğinde en hızlı artan kredi türü olduğunu da vurguladı.

Borcunu ödeyemeyen KOBİ sayısı 200 bini buldu

Küresel krizle mali yönden zorlanan küçük ve orta ölçekli işletmelerin borçları hızla arttı. Bankaların kredi vermekte temkinli davranmasının etkisiyle kredi hacmi hızla düşerken, kredi borcu takibe düşen KOBİ'lerin sayısı ikiye katlanarak 200 bini buldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu verilerine göre, takipteki KOBİ kredilerinin tutarı 7 milyar liraya yaklaştı. Takibe düşen KOBİ kredileri bir yılda yüzde 67 artışla 6.8 milyar lirayı buldu. KOBİ'lere kullandırılan kredilerin toplamı Ekim sonu itibarıyla son bir yılda yüzde 9.5 düşüşle 80.1 milyar liraya inerken, KOBİ müşterilerinin sayısı 110 bin azalarak 1.2 milyon kişiye geriledi. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, geçen hafta yaptığı açıklamada, reel sektöre kredi vermeyen bazı bankaları eleştirerek, "Kredi vermeyen bankalarla bir kez daha çalışmayın" çağrısında bulunmuştu. Bilgin, "Bankacılık sektörü kendisine aktarılan olağanüstü kaynağı reel sektöre aktarmada hala çekimser" demişti.

Bankaların net karı 9 ayda yüzde 41.1 arttı

Bankacılık sektörü dönem net karı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41.1 artarak 15 milyar 722 milyon TL'ye ulaştı. Takipteki alacaklar, özel provizyonundaki yüksek artışa rağmen, net faiz gelirleri ile sermaye piyasası işlem karlarındaki artışlar dönem net karının artmasına neden oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun açıkladığı Eylül sonu verilerine göre, aktif büyüklüğü 2008 sonuna göre yüzde 9 artarak 798.5 milyar liraya çıktı. Aynı verilere göre, bankaların sermaye yeterlilik oranı da yüzde 20.07 düzeyine çıktı.

Krize karşılık milyoner Türklerin sayısı arttı

Küresel mali kriz, dünya genelinde milyarderlerin servetini hızla eritirken, Türkiye'de tam tersi yaşandı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu verilerine göre, kriz öncesi Temmuz 2008'de 1 milyon lira üzerinde bakiyeye sahip mevduat sahiplerinin sayısı 23 bin olurken, 30 Eylül itibarıyla bu rakam 6 bin artışla 29 bine yükseldi. Eylül sonu itibarıyla toplam 70.2 milyon hesapta bulunan mevduat tutarı 475 milyar lira olurken; toplam mevduatın 199 milyar lirası 1 milyon lira ve üzeri mevduattan oluşuyor. Bu çerçevede hesap başına ortalama mevduat miktarı ise 6.8 milyon lirayı buluyor. Dünyanın en zengin insanlarının yer aldığı Forbes dergisinin milyarderler sıralamasında yer alanların serveti kriz sürecinde 4.4 trilyon dolardan 2.4 trilyon dolara inmişti. Yine aynı sıralamada yer alan milyarder sayısı da bin 125'ten 793'e gerilemişti.

Bankacılık sektörü karlılığını koruyor

Bankacılık sektörünün 2009 yılı ikinci çeyreğindeki net karı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 33 oranında artarak 11 milyar lira düzeyine ulaştı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 3 ayda bir hazırlanan 2009 yılının ikinci çeyreğine (Nisan-Mayıs-Haziran) ilişkin Finansal Piyasalar Raporu'' yayımlandı. Rapora göre, 2009 yılının ikinci çeyreğinde sektörün mevduat, katılım ve kredi müşteri sayıları arttı. Takibe düşen kredi kartı müşterisinin toplam kredi kartı müşterisine oranı ise, 2009 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 8'e ulaştı. Haziran ayı itibariyle bankacılık sektöründe toplam aktifler 768 milyar liraya ulaşırken iç talepteki daralma ve beklentilerin küresel krizden olumsuz etkilenmesi, toplam aktiflerin en büyük bileşeni durumundaki kredilerin artış hızını yavaşlattığı kaydedildi. Sektörün toplam kredileri, Haziran ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7,4 artarak 368 milyar lira oldu. Sektörün en önemli yabancı kaynağı olan mevduat, 468 milyar lira düzeyine ulaştı. BBDK Raporunda, "Sektörün güçlü öz kaynak yapısı devam etmekte olup, Haziran ayında toplam öz kaynaklar 98 milyar liraya ulaştı." ifadesine yer verildi. Rapora göre, son 6 aydır azalma eğiliminde olan bireysel krediler, Haziran ayı itibariyle artış gösterdi. Son dönemde faiz oranlarında yasanan gerileme, bireysel kredileri olumlu etkiledi. Bir önceki çeyreğe göre, tüketici kredileri yüzde 3,7, kredi kartları yüzde 6 artmış olup, bireysel krediler dışındaki kredi gruplarında, genel olarak azalma yasandı.

Bankalardan kart mağdurlarına yeni imkan

Kredi kartı borcunun yeniden yapılandırılmasında yasal süre 4 Eylül'de sona ererken, bankalar süreyi uzatarak kart borçlularına yeni imkan sağladı. Bu çerçevede iki banka borç yapılandırmak amacıyla süreyi 15 gün uzatırken, bunu diğer bankaların da izlemesi bekleniyor. Bankalar Birliği verilerine göre, takibe düşen borçluların yüzde 30'luk bir bölümü yeniden yapılandırmak üzere başvurdu. Özellikle başvuru süresinin bitimine doğru borçluların ilgisinin artması ardından, bankalar gönüllü olarak yeniden yapılandırma süresini uzatmayı tercih etti. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Başkanı Tevfik Bilgin, geçen hafta bankalara ek süre tanımaları için çağrıda bulunmuştu. Sürenin uzatılmasıyla kart borçlularının yarıya yakınının borç yapılandırmaya başvurması bekleniyor. 875 bin kişi yeniden yapılandırma kapsamına girerken, bu kişilerin icraya düşmüş kredi kartı borcu toplamı 3.1 milyar liraya ulaşıyor.

BDDK'dan konut kredilerine özel uyarı

Merkez Bankası'nın faizleri aşağı çekmesi ardından bankaların birbiri ardına konut kredisi faizlerini düşürmeye başlaması Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun tepkisine yol açtı. BDDK Başkanı Tevfik Bilgin, konut kredisinde takibe düşme oranının kredi kartlarında olduğu gibi hızla artması halinde, bu oranın arttığı bankaların faaliyetlerini frenleyebileceklerini söyledi. Konut kredilerinin son dönemde hareketlendiğini kaydeden Bilgin, "Bankalarımızın kredi kartlarının canlandığı ilk yıllardaki gibi pazar payını ölçüsüzce büyütmeyi, müşteriye reklamlarda hiç de yeralmayan yeni masraflar çıkarmamasını beklemekteyiz" dedi. Bankaların toplam konut kredileri geçen Ağustos ayından bu yana yüzde 3,6 artarken, batık konut kredisi alacakları ise yüzde 138'lik artışla 787.5 milyon liraya çıktı. Kredi kartlarında takibe düşme oranının affa rağmen yüzde 10.7'ye hatırlatan Bilgin, "Hem takibe düşen kart kullanıcılarının, hem de bankaların işbirliği yapmaları son derece önemli" dedi.

Banka karlarındaki artış yavaşladı

Türk bankaları küresel mali krize rağmen, karlarını geçen yıla göre yüzde 30'a yakın oranda artırdılar. 2008 yılı bütününde karlılığı yüzde 10 azalan ve 13 milyar tl kar elde eden sektör, 2009 yılında merkez bankasının agresif faiz indirimleine bağlı olarak karlılığını artırdı. Karlılığını Ocak ayında yüzde 22.9, Şubat ta ise yüzde 58 oranında artıran sektörün toplam karı mart sonunda yüzde 33 artışla 5.2 milyar TL'ye ulaştı. İlk dört ayda bankacılık sektörünün net kârı yüzde 30 artışla 7.2 milyar liraya yükseldi. Son açıklanan veri ise, sektörün 5 aylık karının geçen yıla göre yüzde 28,8 artarak 9 milyar TL'ye ulaştığını gösteriyor. Bankacılık uzmanları, hazine faizleri ile piyasa faizleri arasındaki farkın daraldığını, sektörün bu oranlarda kar etmeyi sürdüremeyeceğini dile getiriyorlar. Bankaların sermaye yeterlilik rasyosuda yükselmeye devam ediyor. Yüzde 19,26 olan rasyo, yasal sınır yüzde 8'in üzerinde.

Hükümet kart borçlusuna nefes aldıracak

Hükümet, küresel mali krizin baskısıyla yüzde 9,6'ya çıkan ödenmeyen kredi kartı borçlarının giderilmesi amacıyla devreye girdi. Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ın müjdesini verdiği kapsamlı kredi kartı düzenlemesi üç aşamalı olacak.
 
İlk aşamada kredi kartı kullanım bedeli sınırlanacak. Düzenleme devreye girdiğinde bankalar kredi kartı sahiplerinden en fazla 35 lira kart kullanım bedeli alacaklar. Söz konusu bedel kredi kartının limitine göre belirlenecek. Bir diğer deyişle, kartın limiti 5 bin lira ise kart bedeli yüzde 1'e denk düşen 50 lira yerine üst sınır olan 35 lira olacak.

Kart borcunun en az ödeme tutarı da yine bu yeniden yapılanma çerçevesinde şekillenecek. Yeni sistemde en az ödeme tutarında son sözü Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) söyleyecek. BDDK, tutarı tüketicinin ödeme alışkanlıklarına göre yüzde 30 artırıp azaltabilecek.

Örneğin banka kredi kartı borcu bin lira olan bir kişinin en düşük ödeme tutarını 150 lira olarak belirlediyse, BDDK tüketiciye bu tutarın yüzde 30 altını yani 105 lirayı ya da yüzde 30 üstünü yani 195 lirayı teklif edebilecek. BDDK, bu ayrımı yaparken kart borcunun zamanında ödenme sıklığını esas alacak.

KART BORÇLARINA DÜZENLEME

Yeni düzenleme zamanında ödenmeyen ve temerrüde düşen kredi kartı borçlarını da düzenliyor.  Temerrüde düşen tutar Mayıs 2006'da bin lira, bin 502 liraya inecek. Düzenlemede başlangıç tarihi 31 Mayıs 2009 olarak belirlendi.

Yetkililer birikmiş ve ödenmemiş borcun anapara ve faizine bu tarihe kadar bir toplam borç hesaplayacak. Hesap yapılırken bankaların 3 ay vadeli mevduat hesabı için faiz esas alınacak.  Ardından hesaplama yeniden yapılacak. Borçlu eğer, "Borcumu peşin ödemek istiyorum" derse faiz alınmayacak.

Kart borçlusunun taksitlendirme istemesi halinde ise, o zaman katsayılar devreye girecek. Söz konusu katsayılar 6 ay için yüzde 1.04, 12 ay için 1.08, 24 ay için 1.18, 36 ay için 1.26 olarak belirlendi. 

Yani anapara ve faiziyle sözgelimi 5 bin TL borcu olan bir kişi, bu borcu 6 ayda ödemek isterse borcu 5 bin 200 liraya çıkacak. Tüketici borcunu 12 aya bölmek isterse 5 bin 400 TL, 24 ayda ödemek isterse 5 bin 900 TL ve 36 ayda ödemek isterse 6 bin 300 TL ödeyecek.